پس از صدور فرمان به تعویق انداختن انتخابات مجلس قانون‌گذاری در فلسطین، تشکیلات خودگردان فلسطین تصمیم گرفت به عنوان بهترین گزینه، اقدام به تشکیل دولت وحدت ملی کند. در این دولت علاوه بر جنبش حماس، اغلب لیست‌های انتخاباتی که برای به دست آوردن کرسی‌های مجلس قانون‌گذاری آماده رقابت شده بودند، شرکت خواهند کرد. به همین منظور، جنبش فتح مطابق به تصمیم محمود عباس برای حرکت به سمت تشکیل دولت وحدت ملی، تماس‌های خود را با جنبش حماس، گروه‌های فلسطینی که در گفت‌وگوهای صلح شرکت دارند و نمایندگان فهرست‌های مستقل انتخابات آغاز کرده است.

هرچند تشکیل دولت وحدت ملی، بر اساس توافق گروه‌های فلسطینی در مذاکرات قاهره که اوایل سال جاری منعقد شد، گام دوم پس از برگزاری انتخابات بود، اما به دنبال به تعویق افتادن انتخابات تا مدت نامعلوم، تشکیل دولت نجات ملی به اولویت نخست تبدیل شده است. این دولت، وظایفی را که با حماس و سایر گروه‌های فلسطینی توافق شده بود، بر عهده خواهد گرفت، مشروط بر این‌که تمام وزارتخانه‌های و نهادهای دولتی در نوار غزه و کرانه باختری با هم مدغم شوند.

البته پیش از آن‌که به تعویق انداختن انتخابات به صورت رسمی اعلام شود، تماس‌ها میان جبنش‌های فتح و حماس در مورد گزینه‌های جایگزین آغاز شده بود و دوجانب در مورد گزینه رفتن به سمت تشکیل دولت وحدت ملی صحبت کرده بودند.

در همین راستا، احمد مجدلانی، عضو کمیته اجرایی سازمان آزادی‌بخش فلسطین اظهار داشت که مسئله تشکیل دولت وحدت ملی بدون رفتن به سوی انتخابات بین فتح و حماس بحث و بررسی شده است، اما این گزینه تا به حال در مراحل آغازین است و گفت‌وگو با سایر جناح‌های فلسطینی برای فراهم کردن زمینه اجرایی شدن آن جریان دارد.

سردرگمی جنبش حماس

جنبش حماس در ابتدا با ایده رفتن به سمت تشکیل دولت وحدت ملی به عنوان جایگزینی برای انتخابات مخالفت کرد، طوری‌که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس گفت که آن‌ها از شرکت در دولتی که محمود عباس پایبندی آن را به قطع‌نامه‌های سازمان ملل متحد مشروط کرده است، امتناع می‌ورزند. وی افزود که جنبش حماس خواستار برقراری چنان رابطه‌ای با جامعه بین‌المللی است که به منافع فلسطینیان آسیب نرساند.

با این حال، اسماعیل هنیه برای شرکت در دولت وحدت ملی به طور ضمنی ابراز آمادکی کرده و خواستار جلسه ملی فراگیری شده است که در آن تمام لیست‌های انتخاباتی و جناح‌ها شرکت داشته باشند تا در باره مرحله بعدی تصمیم به تعویق انداختن انتخابات، بحث و تبادل نظر کنند. این در حالی است که جنش فتح تماس‌های خود را با تمام جریان‌های سیاسی و فهرست‌های انتخابی آغاز کرده تا مسیر تشکیل دولت وحدت ملی را هموار سازد.

در همین راستا، اسماعیل هنیه اظهار داشت که "حماس" نمی‌خواهد تصمیم به تعویق انداختن انتخابات را به یک درگیری تبدیل کند، بلکه آن‌ها می‌خواهند برای پایان دادن به حالت چندپارگی و بر اساس مشارکت در نهادهای فلسطینی‌که شامل سازمان آزادی‌بخش فلسطین، مجلس قانون‌گذاری، دولت و ریاست دولت باشد، در مورد یک چشم انداز ملی به توافق برسند.

البته درخواست هنیه برای درنظر گرفتن نقش لیست‌های انتخاباتی در دولت وحدت ملی که خطوط سیاست‌ آینده فلسطین را مشخص خواهد کرد، نمایانگر نزدیک شدن فتح و حماس در گزینه تشکیل دولت وحدت ملی است.

حسام بدران، یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس، اظهار داشت که آن‌ها بحث و گفت‌وگو را با احزاب سیاسی و لیست‌های انتخاباتی آغاز کرده اند تا در مورد یک برنامه فراگیر برای مقابله با چالش‌های مرحله بعدی که به دلیل به تعویق افتادن انتخابات، یک ضرورت اساسی تلقی می‌شود به توافق برسند و این اقدام از وقوع تنش با جنبش فتح جلوگیری می‌کند، به ویژه این‌که حماس سعی دارد با هیچ طرفی درگیر تنش نباشد.

لیست‌های انتخاباتی به بخشی از ساختار سیاسی تبدیل شده‌اند

با آن‌که تماس با جناح‌های سیاسی و لیست‌های انتخاباتی در حالی آغاز شد که آن‌ها به طور کل تصمیم به تعویق انداختن انتخابات را رد می‌کردند و به این باور بودند که چنین اقدامی حق آزادی فلسطینیان را برای انتخابات نمایندگان در مجلس قانون‌گذاری سلب می‌کند، اما ناظران معتقدند که پس از صدور فرمان به تعویق انداختن انتخابات، جز مشارکت در دولت وحدت ملی، گزینه‌ای دیگری پیش‌رو وجود ندارد.

در همین حال، نمایندگان چندین فهرست انتخاباتی اعلام کردند که آن‌ها بخشی از ساختار سیاسی کنونی هستند. ایهاب النحال، سخنگوی لیست‌های مستقل انتخاباتی در غزه، گفت که آن‌ها بخشی از ساختار سیاسی و قانونی فلسطینی‌ها شده اند و در حال حاضر به عنوان نمایندگان انتخابات مجلس قانون‌گذاری با سایر طرف‌ها برای یک چشم انداز ملی که تغییر نظام سیاسی فعلی را سازماندهی کند، کار می‌کنند.

هرچند سخنگوی ریاست دولت فلسطین، اظهار داشت که جنبش فتح برای رفتن به سوی مرحله بعدی با تمام جناح‌ها و لیست‌های انتخاباتی در تماس شده است، اما با لیست محمد دحلان، عضو اخراج شده‌ای کمیته مرکزی فتح که در نوار غزه فعالیت دارد، تماسی صورت نگرفته است. نبیل ابو ردینه، سخنگوی ریاست دولت فلسطین با اشاره به این موضوع، گفت که تلاش‌ها برای تشکیل دولت وحدت ملی آغاز شده و گفت‌وگو با تمام جناح‌ها و لیست‌های انتخاباتی که وزن سیاسی دارند جریاد دارد، نه لیستی که به گفته وی فاقد وزن سیاسی باشد.

ابو رمضان، معاون روابط عمومی و رسانه‌ها در جریان اصلاحی (به رهبری محمد دحلان) در نوار غزه، گفت که آن‌ها ایده به تعویق انداختن انتخابات و هرگونه راه حل جایگزین را به طور کلی رد می‌کنند و معتقدند که به تعویق انداختن انتخابات به معنای لغو آن است و اصرار دارند که بهترین شیوه برای انتخاب نمایندگان فلسطین، رفتن به سمت صندوق‌های رأی است. ابو رمضان به این باور است که استفاده از هر گزینه دیگری، جز برگزاری انتخابات، حقوق قانونی ملت فلسطین را نقض می‌کند.